Joost Lewe (1510-1589), ook wel Joest genoemd, was een voornaam Drents edelman en bewoner van het Huis te Peize.
Hij trouwde op 21-05-1538 te Zandeweer met Elisabeth Addinga.
Hij ondertekende als voornaamste edele van Drenthe in 1579 de Unie van Utrecht. Toen in 1580 de graaf van Rennenberg van de Staatse kant weer overliep naar de zijde van de Spaanse koning ging Joost Lewe in vrijwillige ballingschap naar Uplevert in Oost-Friesland, waar zijn dochter woonde met haar man Tied Bellinga.
Toen de hertog van Alva dreigde alle goederen der ballingen verbeurd te verklaren gaf hij er de voorkeur aan om terug te keren. Hij was daarna weer een brave katholiek.
Op 1 augustus 1582 straften Staatse soldaten, die vanuit het Staats gebleven Friesland een inval in Drenthe deden, het 'verraad' van Lewe af door het schathuis bij het Huis te Peize af te branden. Lewe had met zijn vrouw een toevlucht gezocht in de stad Groningen, waar zij respectievelijk in 1589 en 1590 in het koor van de Broerkerk zijn begraven.
Toen na de dood van Joost Lewe en zijn vrouw hun nalatenschap werd gescheiden door hun acht kinderen kreeg zoon Wigbolt Lewe het Huis te Peize toebedeeld en de ongetrouwde jongste dochter Oede Lewe kreeg het huis Ter Hansouwe, zodat beide huizen toen uit elkaar gingen.
Kinderen:
- Wobbe Lewe, geboren ca 1540 te Peize.
- Oede Margaretha Lewe, geboren ca 1546, overleden ca 1623.
- Jurgen Lewe, geboren ca 1550 te Peize, overleden op 08-07-1610, begraven te Zandeweer. Gehuwd 1573 met Bywe Schaffer.
- Haijo Lewe
- Joost Lewe
- Wigbold Lewe, geboren ca 1555 te Peize, overleden ca 1604. Gehuwd met Wennechien Sickinghe.
- Margaretha Lewe.
- Johan Lewe, geboren 1560 te Groningen, overleden op 12-05-1615 te Groningen, begraven op 22-05-1615 te Groningen. Gehuwd 1590 met Anna Lewe tho Asinga.
- Evert Lewe tho Asinga en Ewsum